Voor het eerst is er een gezamenlijk standpunt binnen de overheid over het gebruik van generatieve AI. Eerder gaf de interprovinciale ethische commissie al advies over het gebruik van ChatGPT door provincies. In 2023 publiceerde het Rijk een voorlopig standpunt over generatieve AI. Het nieuwe gezamenlijke standpunt geeft meer ruimte aan overheidsmedewerkers om met generatieve AI te werken. Dit geldt voor alle overheidsorganisaties en geeft richting aan zowel individueel gebruik door medewerkers als projectmatig gebruik. Ook externe partijen die AI-diensten leveren aan overheden vallen hieronder.
Verantwoord gebruik
Het gebruik van generatieve AI moet zorgvuldig gebeuren, met oog voor publieke waarden, dat benadrukken ook de provincies. In het gezamenlijke standpunt spreken overheden af dat voorafgaand aan het gebruik van generatieve AI altijd een zorgvuldige risicoanalyse moet worden uitgevoerd. Ook investeren overheden in het verbeteren van de AI-geletterdheid van medewerkers, onder meer via trainingen en richtlijnen. Het gebruik van generatieve AI-tools onder consumentvoorwaarden, zoals ChatGPT, is niet toegestaan, tenzij er expliciete afspraken zijn gemaakt over dataveiligheid en gebruikersrechten. Daarnaast gaat de voorkeur uit naar AI-oplossingen die in Europa zijn ontwikkeld, Nederlandstalige bronnen gebruiken en waar mogelijk open source zijn, om afhankelijkheden te beperken en transparantie te vergroten. Tot slot moet de inzet van generatieve AI altijd voldoen aan bestaande wet- en regelgeving, zoals de AVG, de AI-verordening en de Grondwet.
Praktijkvoorbeelden van generatieve AI bij provincies
Verschillende provincies zijn al volop aan het experimenteren met generatieve AI. Zo heeft de Provincie Zuid-Holland de PZH-assist ontwikkeld: een veilige interne AI-chatbot die ambtenaren ondersteunt bij het uitvoeren van hun werk. En weet AI-assistent Sammie van de provincies Noord-Brabant alle vragen over stikstof te beantwoorden om zo collega’s snel van de juiste informatie te voorzien.